“We zijn allemáál kwetsbaar”

Als coördinator van Inloopcentrum Markt 17 geeft Jaap de Graaff uitvoering aan de dagelijkse gang van zaken en de opbouw van een open en gastvrij inloopcentrum. Hij bewaakt dat bezoekers en vrijwilligers zichzelf kunnen zijn en tot hun recht komen en gebruikt daarbij de presentie-methodiek. 

Mensen vragen naar elkaar

In Markt 17 komen bezoekers vanuit allerlei achtergronden, niet zelden gemarginaliseerd of vereenzaamd. Ik vind het mooi om te zien als mensen zich thuis gaan voelen, te merken dat het goed doet om gekend te worden, een kennissenkring op te bouwen of zelfs vrienden te vinden. Mensen vragen naar elkaar en zien naar elkaar om. Terwijl er niets hoeft, zetten mensen zich soms voor elkaar en voor het inloopcentrum in. Ze maken dan gebruik van eigen talent en interessesfeer. 

Presentie is zó belangrijk

Aanwezig zijn, presentie is zó belangrijk. Net als veel inloophuizen, gebruiken we dit als werkhouding. Ik ga niet als een een hulpverlener om met bezoekers, dat maakt de verhouding ongelijk. Je bent één van hen. Ik probeer in ontmoetingen iemand te leren kennen en hoor gaandeweg wat voor iemand belangrijk is. Een hulpverlener stelt vaak een diagnose en werkt vanuit daar naar een oplossing toe. Vanuit presentie leer je elkaar rustig kennen en ga je niet te snel samenvatten in jouw behandelingsrichting. Ik wil juist het liefst zo lang mogelijk iemands label of kwetsbaarheid niet weten. 

We zijn allemáál kwetsbaar

En als we het dan toch over kwetsbaarheid hebben. Het is een ding waarin we als samenleving echt een switch in moeten maken. Mensen willen kwetsbaarheid voorkomen en hun eigen boontjes kunnen doppen. Maar het feit is: we zijn allemáál kwetsbaar. Ieder op een ander vlak. We vergeten dat kwetsbaarheid vaak een aanleiding voor mensen is om de relatie te leggen. Het mooie is dat het ervoor zorgt dat mensen gaan geven en ontvangen. Als je erkent dat je kwetsbaar bent en je daarmee durft te laten helpen, geef je de ander de gelegenheid te kunnen helpen. 

“Ben je morgen open, Jaap?”

Ik woon in Almere en heb daar lange tijd gewerkt als pastoraal opbouwwerker. We hebben een inloophuis opgezet waar ik 14 jaar heb gewerkt. Het was een initiatief van een werkgroep vanuit doopsgezinden. We wilden werk opzetten die zorgde voor solidariteit voor mensen in de buurt die gemarginaliseerd waren. Voor ik begon, was daar nog niets. Op een gegeven moment ging het veel aan mij als persoon hangen en vroegen mensen dingen als “Ben je morgen open, Jaap?” Toen wist ik dat het tijd werd voor een terugtrekkende beweging. Nog steeds ben ik wel verbonden met dat inloopcentrum. 

Sociaal domein in Wageningen

Ik vind het fijn zoals het sociaal domein in Wageningen werkt. We hebben oog voor de mensen die extra kwetsbaar zijn en die je soms niet met die mooie formulieren en websites verder kan helpen. Het gaat om de persoonlijke aandacht, presentie, aanwezig zijn, een goede buur zijn. In Almere heb je meer grote stadsproblematiek. Wageningen voelt qua sociale interactie toch meer als een dorp. Toch zie ik veel overeenkomsten. Bijvoorbeeld in wat er gebeurt met mensen als ze psychisch kwetsbaar zijn. Mensen hebben behoefte aan een laagdrempelige plek waar ze zichzelf kunnen zijn en niets hoeven. 

Oases in de woestijn

Wel merk je dat er in Wageningen meer mensen zijn die hebben gestudeerd, waarna er iets is misgegaan. Dan zijn ze bijvoorbeeld ziek geworden, waardoor ze niet kunnen werken. Veel van deze mensen hebben behoefte aan een soort Mensa, een sociale eetgelegenheid. Naast Markt 17 zijn er meer plekken waar samen wordt gegeten. Ik zie ze op een bepaalde manier als oases in de woestijn. Sommige mensen zien dat als concurrentie voor Markt 17, maar ik zie dat niet zo. Het is juist goed dat er meerdere plekken zijn in de stad die dit bieden. 

Met wie zou je het volgende interview graag zien?

Ik heb eigenlijk nog nooit gesproken met iemand die voor SHOUT werkt. Daarom zou ik dát heel mooi vinden voor een volgend interview.

Contact

Je bereikt Jaap via: j.s.degraaff@gmail.com