Het sociale landschap van Wageningen is aan het verschuiven. Steeds meer mensen hebben te maken met een opstapeling van uitdagingen. Deze ontwikkeling lijkt een groeiende trend en vergt iets van de skillset van onze organisaties en hun vrijwilligers. 

Irini Boxma, coördinator van Kind aan Huis en kartrekker van de themagroep Positief Ouderschap, benadrukt het belang van langdurige ondersteuning voor gezinnen die te maken hebben met multiproblematiek. “We hebben gemerkt dat tijdelijke inzet van vrijwilligers soms niet voldoende is. Veel ouders hebben hulp nodig om door moeilijke tijden heen te komen en om hun vaardigheden te ontwikkelen. Het is niet ongebruikelijk dat problemen na verloop van tijd terugkeren of dat er nieuwe uitdagingen komen.”

Frank Spijkstra, Coördinator Thuisadministratie bij Humanitas en kartrekker van themagroep Financiële Zelfredzaamheid, geeft een inkijkje in de ontwikkelingen die hij ziet. “In de loop van bijna zeven jaar heb ik gezien hoe de problemen veranderen. Wat begon als inzet om financiële stabiliteit te bieden, is geëvolueerd naar een veel complexer landschap.”

Psychische problemen

Wat opvalt, is de toename van psychische problemen onder degenen die hulp zoeken. “Dit jaar had tussen de 80% en 90% van onze aanmeldingen te maken aandoeningen zoals ADHD en autisme aangeklopt.” Hij wijst erop dat deze problemen, belemmerende factoren, worden ze genoemd, vaak samengaan met financiële problemen, wat het voor vrijwilligers steeds uitdagender maakt om de benodigde hulp te bieden. Frank deelt schrijnende verhalen, waarbij cliënten worstelen met zelfmoordneigingen, PTSS, en zelfverminking. Hij benadrukt dat deze problemen niet op zichzelf staan. “Vaak zijn ze een onderdeel van een complexe web van uitdagingen waar mensen mee te maken hebben.”

Dit zien ook de deelnemende organisaties in themagroep Positief Ouderschap. Tijdens hun reflectiebijeenkomst op het jaar 2023 werd onderkend dat ouders te maken hebben met depressie of andere psychische problemen. Daarnaast is er een opkomende trend merkbaar waarbij kinderen steeds vaker gelabeld worden. Bijvoorbeeld met diagnoses zoals ADHD, terwijl ouders zelf steeds meer druk ervaren en weinig tijd hebben voor de opvoeding van hun kinderen. Ook wijzen ze op een opkomende golf van “strong willed children”, wat waarschijnlijk een weerspiegeling is van de tijdgeest.

Complexe samenleving

Verder wijst Frank ook op de complexiteit van de administratieve processen die mensen moeten doorlopen om financiële steun aan te vragen. Als je te maken hebt met belemmerende factoren, dan kunnen financiële zaken via officiële instanties ingewikkeld zijn. Als je op bijstandsniveau zit, dan moet je aan de slag met verzoeken om kwijtscheldingen. Heb je iets meer, dan komt de belastingdienst om de hoek of moet je ineens een deel van je toeslag terugbetalen. Het kan heel onoverzichtelijk zijn. Veel oplossingen zijn daardoor systemisch, die kun je niet op deze kleine schaal oplossen. 

“Waar de hele samenleving langer om roept, is vereenvoudiging van regelgeving. De groep minima heeft er baat bij dat dingen minder ingewikkeld zijn. Dat toeslagen automatisch worden bijgesteld bijvoorbeeld.” Om de groeiende multiproblematiek aan te pakken, is een meer holistische benadering nodig. “Dit houdt in dat we niet alleen financiële ondersteuning bieden, maar ook aandacht hebben voor de sociale, psychische behoeften. Maar ook, bijvoorbeeld, aan educatie.”

Oog voor complexiteit

Hoewel het met veel inwoners van Wageningen goed gaat, ervaren sommige mensen uitdagingen die zich opstapelen. Door oog te hebben voor de complexiteit van de problemen en de achterliggende oorzaken ervan, kunnen we op maat gemaakte preventieve ondersteuning bieden. In dit alles is samenwerking écht de sleutel.

Afbeelding: Sara Kurfeß op Unsplash